Giả mạo, lợi dụng lòng tin hoặc thậm chí là sử dụng công nghệ số để hack thông tin, v.vv.. nhằm chiếm đoạt tiền hoặc tài sản của người khác, những đối tượng thực hiện các hành vi này được gọi là Scammer. Vậy Scammer là gì? Có những loại Scammer nào? Nhận biết hành vi lừa đảo trong tuyển dụng bằng cách nào? Hãy cùng TopCV làm rõ trong bài viết sau đây.
Scammer là gì?
Scammer dịch sang tiếng Việt có nghĩa là kẻ lừa đảo. Thuật ngữ này dùng để chỉ những đối tượng (cá nhân hoặc tổ chức) thực hiện các hành vi lừa đảo (scam) bằng nhiều chiêu trò tinh vi như: giả mạo cuộc gọi, tạo trang web ảo, hack tài khoản để xâm phạm thông tin cá nhân, v.vv..
Lợi dụng sự phát triển mạnh mẽ của internet, Scammer ngày càng mở rộng phạm vi hoạt động bằng những kế hoạch và chiêu trò gian lận để lừa đảo trên không gian mạng. Trong đó các lĩnh vực như Kinh doanh - Đầu tư, Tuyển dụng - Việc làm, Tài chính - Ngân hàng, v.vv.. thường xuyên được các Scammer nhắm đến.
Theo thông tin trên Báo điện tử Chính phủ, ghi nhận của Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2023, tình hình lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam tăng 64,78% so với cùng kỳ năm ngoái.
Các nhóm Scammer phổ biến hiện nay
Hiện nay có rất nhiều loại Scammer nhưng theo thống kê của Cục An toàn thông tin, phổ biến có 3 nhóm sau đây:
Giả mạo thương hiệu
Đây là nhóm Scammer phổ biến nhất hiện nay. Kẻ gian sẽ giả mạo thương hiệu của các tổ chức như Ngân hàng, công ty tài chính/chứng khoán, cơ quan Nhà nước, v.vv.. sau đó gửi tin nhắn SMS hoặc thông tin qua email cho người dùng. Nội dung gửi đến thường là tin tức về một dịch vụ mà khách hàng đang sử dụng để tạo sự chân thật, sau đó yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin qua SMS hoặc click vào một đường link ảo.
Bằng cách này, các Scammer sẽ thu thập thông tin liên quan đến khách hàng như: thông tin cá nhân (tên, số điện thoại, ngày tháng năm sinh, địa chỉ, số CCCD, địa chỉ email….), thông tin về thẻ tín dụng (số thẻ, số CVV, hạn sử dụng), thông tin về tài khoản ngân hàng số (tên đăng nhập, mật khẩu, lịch sử giao dịch, v.vv..).
Khi đã lấy được những thông tin này, Scammer sẽ giả mạo khách hàng, xâm nhập tài khoản để thực hiện các giao dịch chuyển tiền, lừa đảo dẫn dụ đầu tư, lừa đảo cung cấp dịch vụ, v.vv.. nhằm chiếm đoạt tài sản.
Đặc biệt, một chiêu trò được các Scammer thực hiện nhiều khi giả mạo thương hiệu là lừa đảo tuyển dụng, chiếm đoạt tài sản của ứng viên. Theo thông tin trên Trang tin điện tử Công an tỉnh Kon Tum, Tập đoàn FPT đã từng nhiều lần nhận được thông tin các đối tượng lừa đảo mạo danh tập đoàn này để đăng thông báo tuyển dụng lên các kênh, sau đó thu tiền và chiếm đoạt tài sản của các ứng viên.
Hành vi mà các đối tượng này thực hiện rất tinh vi như: hẹn ứng viên ngay dưới chân tòa nhà FPT để phỏng vấn; Lấy thông tin vị trí tuyển dụng mà FPT đăng tải trên website để nhắn tin tư vấn cho ứng viên; Gửi đường link hướng dẫn đăng nhập, nạp tiền làm nhiệm vụ, v.vv.. Thậm chí để lấy được lòng tin từ các ứng viên, kẻ gian còn sử dụng hình ảnh các lãnh đạo FPT.
Chiếm đoạt tài khoản
Nhóm Scammer chiếm đoạt tài khoản thường sẽ tập trung thực hiện các thủ đoạn nhằm chiếm đoạt quyền sử dụng các tài khoản mạng xã hội như: Facebook, Zalo, Tiktok, Instagram, Linkedin, v.vv.. hoặc tài khoản ngân hàng của người dùng.
Sau khi đã nắm quyền sử dụng tài khoản, kẻ gian sẽ thực hiện các hành vi như gửi tin nhắn đến bạn bè, người thân của chủ tài khoản để hỏi mượn, vay tài sản với mục đích chiếm đoạt, phổ biến nhất là hỏi vay tiền và nhờ nạp tiền điện thoại. Thậm chí một số Scammer tinh vi hơn còn thực hiện chiêu trò tạo nhóm và đưa ra những thông tin giả một cách ăn khớp với nhau. Điều này làm cho các nạn nhân không thể phân biệt được thông tin thật - giả, từ đó có nguy cơ trở thành những nạn nhân bị lừa tiền.
Còn đối với tài khoản ngân hàng, khi đã chiếm đoạt thông tin, Scammer sẽ nhanh chóng đổi mật khẩu và thực hiện các giao dịch tài chính như chuyển tiền, thanh toán tiền cho các dịch vụ mua sắm, v.vv..
Các hình thức kết hợp
Kết hợp nhiều hình thức lừa đảo khác nhau là một trong những cách được Scammer thực hiện. Nhóm này sẽ không tập trung vào một hình thức lừa đảo cụ thể, thay vào đó sẽ kết hợp nhiều hình thức khác nhau. Cụ thể như:
- Gọi điện thoại cho nạn nhân, giả danh cơ quan chức năng, công an, nhà mạng viễn thông, sau đó thông báo vi phạm pháp luật và yêu cầu chuyển khoản.
- Lan truyền tin giả thông qua gửi tin nhắn SMS, gửi email để đánh vào tâm lý hiếu kỳ hoặc lo lắng của nạn nhân, từ đó lừa đảo bằng cách tống tiền, kêu gọi đóng góp hoặc từ thiện.
- Thực hiện các dịch vụ mua bán hàng online thông qua nhiều chiêu trò như: bán hàng kém chất lượng, sản phẩm không tồn tại, cung cấp khuyến mãi - trúng thưởng, v.vv..
- Lừa đảo cung cấp dịch vụ như: đáo hạn thẻ tín dụng, dịch vụ lấy lại tài khoản Facebook, dịch vụ vay tín dụng, v.vv..
- Lừa đảo thông qua các ứng dụng hẹn hò: Các Scammer sẽ tạo vỏ bọc là một người giỏi giang, có đủ tài chính lẫn ngoại hình, sau đó tán tỉnh và dẫn dụ nạn nhân trên các ứng dụng hẹn hò khiến họ tin tưởng để dễ dàng thực hiện các hành vi lừa đảo.
- Lừa đảo tuyển dụng bằng cách đăng các tin tuyển dụng cộng tác viên online nhưng thực chất là thực hiện nhiệm vụ có đóng phí.
- Lừa đảo bằng cách đánh vào lòng tham của nạn nhân khi gửi đến họ thông tin thông báo trúng thưởng, quà tặng, khuyến mãi, sau đó đánh cắp thông tin tài khoản và tài sản thông qua các trang web giả mạo.
Cách nhận biết Scammer khi tìm việc làm
Tuyển dụng - việc làm là một trong những lĩnh vực được nhiều Scammer nhắm đến khi thực hiện các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Lợi dụng nhu cầu tìm kiếm việc làm của nhiều người trong giai đoạn kinh tế suy thoái và tình trạng layoff gia tăng như hiện nay, Scammer sẽ áp dụng vô vàn các chiêu thức khác nhau để có thể “câu dẫn” ứng viên sa bẫy.
Để giúp các ứng viên tránh được bẫy lừa đảo tuyển dụng, sau đây TopCV sẽ gợi ý một vài cách nhận biết Scammer khi tìm việc làm:
- Dựa vào nội dung tin tuyển dụng: Các ứng viên có thể dựa vào nội dung tin tuyển dụng để nhận biết độ thật - giả của thông tin. Nếu một tin tuyển dụng được đăng với nội dung không đồng nhất và rõ ràng về tên công ty, địa chỉ làm việc, thiếu quy trình tuyển dụng, câu cú lộn xộn, mắc các lỗi chính tả thì khả năng cao đây là tin tức lừa đảo. Bởi một công ty uy tín và nghiêm túc họ sẽ không sơ sài trong quá trình tìm kiếm nhân sự cho mình. Tin tuyển dụng đều được cung cấp đầy đủ thông tin để ứng viên có thể tìm hiểu trước khi apply.
- Thông tin tuyển dụng có mức lương cao bất thường: Bạn nên cảnh giác và tỉnh táo khi bắt gặp thông tin tuyển dụng có mức lương cao bất thường, vượt ra khỏi mức thu nhập trung bình trên thị trường. Bởi rất hiếm có một công việc đạt tiêu chí “việc nhẹ lương cao”, chỉ có các Scammer thổi phồng mức lương để thu hút ứng viên. Để tạo lòng tin với ứng viên, Scammer thường “bê y chang” tin tuyển dụng của những công ty, thương hiệu nổi tiếng, sau đó thêm vào thông tin hấp dẫn về mức lương cao và chế độ đãi ngộ.
- Tin tuyển dụng có yêu cầu thu phí: Không một nhà tuyển dụng nào thu phí đặt cọc, phí bảo lãnh, phí phát hành thẻ nhân viên hay phí giữ chỗ từ ứng viên. Cho nên nếu bạn bắt gặp các tin tuyển dụng có chứa nội dung này thì bạn nên dừng ngay việc ứng tuyển vì chắc chắn đang là chiêu trò do các Scammer bày ra để lừa đảo.
- Công ty sử dụng email hoặc trang web không chính thống: Khi tiếp cận tin tức tuyển dụng việc làm, bạn nên kiểm tra các thông tin như địa chỉ email, trang web công ty. Nếu nhận thấy trang web của công ty cung cấp thông tin không rõ ràng về địa chỉ làm việc, sản phẩm dịch vụ, v.vv.. thì bạn hãy cẩn trọng vì đó có thể là một trang web ảo và tin tuyển dụng kia chỉ là lừa đảo mà thôi.
- Yêu cầu tải app chat khi tuyển dụng: Nếu bạn được tuyển dụng mà nhà tuyển dụng chỉ yêu cầu bạn tải app chat thì khả năng cao bạn đang gặp một nhóm lừa đảo. Bởi chẳng một công ty nào bỏ chi phí ra thuê nhân sự mà lại yêu cầu tải app chat, sau đó thực hiện các nhiệm vụ không liên quan đến công việc.
- Nhà tuyển dụng không kiểm tra năng lực/làm bài test hoặc phỏng vấn: Nếu bạn bắt gặp các tin tuyển dụng sử dụng những lời mời chào hấp dẫn như “đi làm ngay”, “nhận việc ngay”, “việc nhẹ, lương cao”, v.vv.. nhưng lại không yêu cầu ứng viên làm bài test năng lực hoặc phỏng vấn thì đây có thể là một dấu hiệu lừa đảo tuyển dụng. Thực tế, các công ty dù cần nhân lực đến đâu cũng sẽ không tuyển “bừa”, không phỏng vấn hay kiểm tra năng lực của ứng viên để đánh giá mức độ phù hợp. Thậm chí với một số công ty, dù bạn ứng tuyển vị trí CTV online họ cũng yêu cầu ứng viên làm các bài test trước khi chính thức ký hợp đồng làm việc với nhau.
- Tin tuyển dụng được đăng quá nhiều và dày đặc tại nhiều nền tảng: Nếu bạn bắt gặp một tin tuyển dụng được đang tải quá nhiều lần, dày đặc trên các nền tảng tuyển dụng việc làm thì hoàn toàn có thể nghi ngờ về tính chân thực của tin thông tin này.
Bạn có thể tóm gọn các dấu hiệu nhận biết Scammer trong tuyển dụng thông qua một công thức sau: Gọi video - tuyển dụng qua app - tải app chat - yêu cầu nộp tiền trước hoặc thực hiện nhiệm vụ mua hàng = Lừa đảo.
Các dấu hiệu trên có thể giúp bạn tham khảo để nâng cao sự cảnh giác trước các thông tin về tuyển dụng việc làm, tránh nơi vào cảnh “vừa không có việc lại vừa mất tiền”. Trước bất kỳ cơ hội việc làm nào, bạn hãy kiểm tra và nghiên cứu thông tin thật kỹ các thông tin như địa chỉ công ty, quy mô nhân sự/chi nhánh của công ty, website, v.vv.. Nếu chưa chắc chắn về những thông tin mình thu thập được, ứng viên hoàn toàn có thể gọi điện thoại trực tiếp đến số hotline của công ty để xác nhận. Ngoài ra, bạn cũng có thể thảo luận với người thân, bạn bè để có thêm nhiều thông tin hữu ích.
Làm sao để phòng tránh Scammer hiệu quả?
Không phủ nhận sự tinh vi và chiêu trò mà các Scammer thực hiện đã khiến không ít người dùng rơi vào bẫy lừa đảo. Tuy nhiên, nếu biết cách tự bảo vệ chính mình, bạn hoàn toàn có thể phòng tránh Scammer hiệu quả. Dưới đây là một số giải pháp mà bạn có thể áp dụng:
- Hạn chế chia sẻ thông tin cá lên mạng xã hội, trừ khi bạn chắc chắn thông tin đó được kiểm soát. Với các thông tin như số căn cước công dân, số tài khoản thì tuyệt đối không nên chia sẻ cho những người lạ.
- Sử dụng mật khẩu an toàn cho các tài khoản mạng xã hội, tài khoản ngân hàng số. Tốt nhất bạn nên đặt mật khẩu bao gồm cả ký tự đặc biệt, số, chữ cái in hoa và thay đổi 6 tháng một lần để đảm bảo tính bảo mật. Bạn nên tránh sử dụng các mật khẩu dễ đoán như ngày sinh, số điện thoại.
- Sử dụng các công cụ, phần mềm bảo mật thông tin để bảo vệ tài khoản của mình trên mạng xã hội. Bạn có thể cài đặt bảo mật hai lớp, có xác nhận đăng nhập bằng mã OTP.
- Tuyệt đối không cung cấp mã số OTP cho bất kỳ cá nhân nào, kể cả giao dịch viên ngân hàng khi cần thực hiện các giao dịch tài chính liên quan.
- Không click vào các đường link lạ được cung cấp qua tin nhắn SMS hoặc email.
- Hãy kiểm tra sự uy tín của bất kỳ website nào bạn truy cập vào trước khi thực hiện bước đăng nhập.
Riêng đối với lĩnh vực Tuyển dụng - việc làm, cách hiệu quả nhất để bạn tránh các bẫy lừa đảo từ Scammer là tìm kiếm việc làm trên các kênh tuyển dụng chính thống như trang tin tuyển dụng chính thức của công ty, doanh nghiệp; website của công ty/doanh nghiệp.
Ngoài ra bạn có thể cập nhật tin tức tuyển dụng việc làm mỗi ngày trên TopCV.vn - nền tảng công nghệ tuyển dụng hàng đầu Việt Nam. Tại TopCV, tất cả các thông tin tuyển dụng đều được kiểm chứng về độ tin cậy. Doanh nghiệp khi đăng tin tuyển dụng trên TopCV đều phải thực hiện quy trình nghiêm ngặt về việc cung cấp giấy phép đăng ký kinh doanh, địa chỉ công ty, họ tên và số điện thoại của người đăng tin, v.vv..
Chưa kể, với các tin tuyển dụng trên TopCV ứng viên đều có thể tự tìm hiểu về công ty thông qua tính năng xem trang công ty mà nền tảng này cung cấp. Tại trang công ty, TopCV cung cấp tất cả thông tin gồm giới thiệu về công ty, website, địa chỉ, quy mô nhân sự, v.vv.. để ứng viên có thể theo dõi và nắm bắt.
Như vậy, TopCV vừa chia sẻ đến bạn đọc các thông tin về “Scammer là gì? Cách nhận biết Scammer trong tuyển dụng”. Hy vọng qua bài viết này bạn đã nắm rõ thông tin về thuật ngữ này, các nhóm lừa đảo đang phổ biến hiện nay. Từ đó bạn đọc có thêm kiến thức để nhận biết và phòng tránh lừa đảo hiệu quả. Đừng quên truy cập TopCV mỗi ngày để cập thêm nhiều kiến thức hữu ích bạn nhé!
