Bảo hiểm xã hội tự nguyện không chỉ là giải pháp giúp mỗi cá nhân chuẩn bị tốt hơn trước rủi ro tiềm ẩn liên quan đến sức khỏe hoặc tai nạn lao động, mà còn giúp họ có điều kiện duy trì cuộc sống nếu chẳng may thất nghiệp. Trong bài viết hôm nay, hãy cùng TopCV tìm hiểu về mức đóng và những quyền lợi của người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện nhé!
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì?
Bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện là một hình thức bảo hiểm được Nhà nước ban hành và quản lý. Người dân khi tham gia BHXH tự nguyện có thể lựa giữa các gói bảo hiểm khác nhau dựa trên mức độ quyền lợi mong muốn nhận được hoặc điều kiện tài chính của họ.
Các mức phí đóng BHXH tự nguyện được điều chỉnh sao cho người tham gia có khả năng duy trì sự ổn định về tài chính trong khi vẫn được hưởng các quyền lợi bảo hiểm khi cần thiết.
Việc tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện mang lại nhiều quyền lợi quan trọng cho người lao động, đặc biệt là trợ cấp lương hưu khi đến tuổi nghỉ hưu hoặc không còn khả năng lao động. Điều này giúp duy trì cuộc sống ổn định và giảm bớt gánh nặng về tài chính cho người lao động.
Có thể nói rằng, bảo hiểm xã hội tự nguyện là một giải pháp giúp người lao động lập kế hoạch cho tương lai của mình, giúp họ yên tâm hơn về mặt tài chính khi đã nghỉ hưu.
Theo quy định tại Khoản 4, Điều 2 trong Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 được ban hành vào ngày 20/11/ 2014, công dân không thuộc nhóm đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc và từ đủ 15 tuổi trở lên đều có thể tham gia BHXH tự nguyện.
>>> Xem thêm: Bảo hiểm xã hội là gì? Hướng dẫ tra cứu bảo hiểm xã hội chính xác
Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện
Hiện nay chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện gồm có chế độ hưu trí và chế độ tử tuất
Chế độ hưu trí
Theo Điểm C, Khoản 1 của Điều 219 trong Bộ luật Lao động 2019, người lao động tham gia BHXH tự nguyện từ đủ 20 năm trở lên và đủ tuổi nghỉ hưu thì sẽ đủ điều kiện được hưởng chế độ hưu trí.
Đối với lao động nữ, độ tuổi nghỉ hưu là đủ 60 tuổi vào năm 2035, và đối với lao động nam là đủ 62 tuổi vào năm 2028.
Trong trường hợp người lao động đã nghỉ hưu nhưng chưa đóng BHXH tự nguyện đủ 20 năm thì phải tiếp tục đóng đủ 20 năm mới được hưởng lương hưu. Sau đó, người tham gia sẽ được hưởng lương hưu từ tháng tiếp theo của tháng đã đóng đủ 20 năm.
Chế độ tử tuất
Ở chế độ tử tuất sẽ bao gồm có: Trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất 1 lần. Bạn xem chi tiết dưới đây:
Trợ cấp mai táng
Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, nhóm đối tượng sẽ được hưởng trợ cấp mai táng sau khi qua đời bao gồm: người đang được hưởng lương hưu hàng tháng và người tham gia BHXH tự nguyện đã đóng đủ từ 60 tháng trở lên.
Mức trợ cấp mai táng sẽ bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người tham gia BHXH tự nguyện qua đời và số tiền trợ cấp sẽ được trao cho thân nhân của họ.
Trợ cấp tuất 1 lần
Trợ cấp tuất chỉ cấp 1 lần cho thân nhân của người lao động tham gia BHXH tự nguyện bị qua đời khi đang hưởng lương hưu, đang bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc đang đóng BHXH.
Mức trợ cấp tuất 1 lần được tính dựa trên số năm người đang bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc đang đóng BHXH đã đóng BHXH tự nguyện.
Quy định cụ thể như sau:
- Đối với những năm đóng BHXH tự nguyện trước năm 2014 thì cứ 1 năm sẽ tính bằng 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
- Đối với những năm đóng BHXH tự nguyện trước năm 2014 thì cứ 1 năm sẽ tính bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH. (Theo Điều 79 của Luật Bảo hiểm xã hội)
- Trường hợp người tham gia BHXH tự nguyện chưa đáp ứng đủ thời gian đóng bảo hiểm thì mức trợ cấp tuất 1 lần bằng số tiền đã đóng, tối đa bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
- Trường hợp người tham gia có thời gian đóng BHXH tự nguyện và bắt buộc thì mức trợ cấp tuất 1 lần tối thiểu bằng 03 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
- Trường hợp người tham gia BHXH tự nguyện qua đời thì mức trợ cấp tuất 1 lần đối với thân nhân sẽ dựa trên thời gian đã hưởng lương hưu.
Nếu người tham gia qua đời trong 02 tháng đầu hưởng lương hưu thì mức trợ cấp tuất 1 lần bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng.
Nếu người tham gia qua đời vào những tháng sau đó thì mức trợ cấp tuất 1 lần sẽ giảm đi 0,5 tháng lương hưu nhưng được hưởng thêm 01 tháng lương hưu.
Phương thức đóng BHXH tự nguyện
Số tiền người tham gia BHXH tự nguyện đóng định kỳ sẽ được chuyển trực tiếp vào quỹ hưu trí và tử tuất. Người tham gia có thể lựa chọn một trong nhiều phương thức đóng BHXH linh hoạt, bao gồm:
- Đóng hằng tháng.
- Đóng 3 tháng 1 lần.
- Đóng 6 tháng 1 lần.
- Đóng 12 tháng 1 lần.
- Đóng 1 lần cho nhiều năm, tối đa 5 năm.
- Đóng 1 lần cho những năm còn thiếu, chỉ áp dụng đối với tham gia BHXH đã đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 120 tháng. Lúc này, người tham gia BHXH cần đóng đủ 20 năm để hưởng lương hưu.
Khi đã hoàn thành việc đóng BHXH các tháng trước đó, người tham gia BHXH có quyền được thay đổi phương thức đóng hoặc thay đổi mức thu nhập tháng để làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện.
Xem thêm: Công ty không đóng bảo hiểm cho nhân viên bị phạt như thế nào?
Mức đóng BHXH tự nguyện
Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội, người tham gia BHXH tự nguyện có quyền lựa chọn các phương thức đóng kèm mức đóng tương ứng. Quy định cụ thể như sau:
- Mức đóng hàng tháng: Được tính bằng 22% của mức thu nhập tháng.
Mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn, thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn, theo quy định của Thủ tướng Chính phủ và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng. Quy định này có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2016. - Mức đóng theo chu kỳ 3/6/12 tháng một lần: Được xác định dựa trên mức đóng hằng tháng theo quy định. Cụ thể, mức đóng cho các chu kỳ này sẽ được tính bằng cách nhân mức đóng hằng tháng theo quy định với hệ số tương ứng:
Đóng 3 tháng 1 lần: Mức đóng hằng tháng nhân với 3.
Đóng 6 tháng 1 lần: Mức đóng hằng tháng nhân với 6.
Đóng 12 tháng 1 lần: Mức đóng hằng tháng nhân với 12. - Mức đóng một lần cho nhiều năm về sau (không quá 5 năm): Được tính bằng tổng mức đóng của các tháng đóng trước đó. Chiết khấu áp dụng theo lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng do Bảo hiểm xã hội Việt Nam công bố của năm trước so với năm đóng.
- Mức đóng một lần cho những năm còn thiếu: Được tính bằng tổng mức đóng của các tháng còn thiếu và có áp dụng lãi suất gộp bằng lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng do Bảo hiểm xã hội Việt Nam công bố của năm trước so với năm đóng.
Ngoài ra, trong trường hợp Chính phủ điều chỉnh mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn trong thời gian người tham gia đã đóng BHXH tự nguyện theo các phương thức đóng khác nhau thì mức chênh lệch số tiền đã đóng không cần điều chỉnh.
Người tham gia BHXH tự nguyện đã đóng theo phương thức đóng 3/6 /12 tháng một lần hoặc đóng một lần cho nhiều năm về sau (không quá 5 năm) mà trong thời gian đó thuộc một trong các trường hợp sau đây thì sẽ được hoàn trả một phần số tiền đã đóng trước đó:
- Thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
- Hưởng BHXH một lần.
- Bị chết hoặc Tòa án tuyên bố là đã chết.
Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng các chế độ sau: Chế độ hưu trí, chế độ tử tuất và trợ cấp BHXH 1 lần.
Thời điểm đóng BHXH tự nguyện
Thời điểm đóng BHXH cho các phương thức đóng khác nhau được quy định như sau:
- Đóng hàng tháng: Trong tháng
- Đóng 03 tháng một lần: Trong 03 tháng
- Đóng 06 tháng một lần: Trong 04 tháng đầu.
- Đóng 12 tháng một lần: Trong 07 tháng đầu
- Đóng một lần cho nhiều năm về sau hoặc đóng một lần cho những năm còn thiếu: Ngay tại thời điểm đăng ký phương thức đóng và mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng.
Ngoài ra, nếu người tham gia đã tạm dừng đóng BHXH tự nguyện mà muốn tiếp tục đóng thì cần đăng ký lại phương thức đóng và mức thu nhập tháng với cơ quan BHXH.
Trong trường hợp có nguyện vọng đóng bù cho số tháng chậm đóng trước đó, số tiền đóng bù được tính bằng tổng mức đóng của các tháng chậm đóng, trong đó có áp dụng lãi suất gộp bằng lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng do Bảo hiểm xã hội Việt Nam công bố của năm trước so với năm đóng.
Trên đây là những thông tin liên quan đến quyền lợi khi tham gia BHXH tự nguyện, mức đóng, thời gian đóng và phương thức đóng BHXH tự nguyện. Người tham gia BHXH tự nguyện có thể dựa trên điều kiện kinh tế của bản thân để lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp nhất. Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ có giá trị tham khảo đối với bạn đọc. Hãy tìm đọc thêm những bài viết khác về BHXH tự nguyện tại TopCV nhé!
